آیا غرق کردن ناوهای هواپیمابر ایالات متحده امکان پذیر است؟

چگونه می توان ناوهای هواپیمابر آمریکا را غرق کرد؟ آیا امکان غرق کردن ناوهای هواپیمابر آمریکا وجود دارد؟ شاید این سوالاتی باشد که به ذهن بسیاری از ایرانی ها آمده باشد. ناوهای هواپیمابر نماد قدرت ارتش ایالات متحده هستند و اخیراً یک استاد نظامی چینی با درخواست از دولت کشورش برای غرق کردن دو فروند از این ناوها به منظور شکستن اراده ایالات متحده واکنش های متعددی را در پی داشته است. اما گفتن این موضوع بسیار ساده تر از انجام آن است. آدمیرال لو یوان از نیروی دریایی چین در یک نشست نظامی در دسامبر گذشته در این باره چنین گفته بود: «چیزی که ایالات متحده بیش از هر چیزی از آن واهمه دارد تلفات دادن است» و در ادامه ادعا کرده بود که غرق کردن یک ناو هواپیمابر ایالات متحده می تواند باعث مرگ ۵.۰۰۰ خدمه آن شود و «آنگاه خواهیم دید که آمریکا چطور وحشت زده می شود».

لو که معاون آکادمی علوم نظامی چین است در زمینه رهبری سربازان چینی مسئولیتی ندارد و سمت او صرفاً آموزشی و دانشگاهی است اما به دلیل دیدگاه های تهاجمی اش نسبت به ایالات متحده مورد توجه قرار گرفته است. او ادعا کرده که درگیری های اخیر چین و ایالات متحده مربوط به اصکاک بر سر موضوعات اقتصادی و تجاری نبوده و یک چالش استراتژیک بزرگ است. وی گفت که ایالات متحده «۵ شالوده بنیادین» دارد که می توان از آن ها برای ضربه زدن به این کشور استفاده کرد: ارتش، پول، استعداد، سیستم انتخاباتی و ترس از دشمنان.

اما سوال این است که آیا می توان یک ناو هواپیمابر ایالات متحده را غرق کرد؟!

ارتش ایالات متحده در سال ۲۰۰۵ یک تست «مانور غرق شدن» را با استفاده از ناو هواپیمابر بازنشست شده یو اس اس آمریکا انجام داد تا توانایی های دفاعی ناوهای هواپیمابر کشور را به منظور توسعه سوپرناوهای هواپیمابر آینده را در بوته آزمایش قرار دهد. این کشتی غول پیکر به طور مداوم بمباران شده و از جهات مختلف با سلاح های متنوع مورد حمله قرار گرفت. این ناو به مدت بیش از ۴ هفته در برابر این حملات و بمباران های مداوم مقاومت کرد تا اینکه در نهایت غرق شد. این نهنگ های غول پیکر دریاها، فانوس های دریایی و نگهبانان ایالات متحده هستند. شاید چین بتواند یکی از ۱۱ فروند ناو هواپیمابر فعال کنونی ایالات متحده را از میدان نبرد خارج کند اما غرق کردن یک غول دریایی ۱۰۰.۰۰۰ تنی موضوعی کاملاً متفاوت است.

منظور این نیست که چنین کاری امکان پذیر نیست اما به گفته کارشناسان کار راحتی نخواهد بود. تالبوت مانول، از کارشناسان تجهیزات نظامی دریایی و سروان بازنشسته نیروی دریایی ایالات متحده که قبلاً به عنوان مهندس هواپیما خدمت کرده و در طراحی ناو هواپیمابر جدی کلاس فورد مشارکت داشته است در این باره چنین می گوید: «مورد هدف قرار دادن یک ناو هواپیمابر غیرممکن نیست و ناو هواپیمابر می تواند صدمات شدید را نیز تحمل کند مگر این که با سلاح های هسته ای مورد هدف قرار گیرد».

یک ناو هواپیمابر مدرن ایالات متحده با بیش از ۱.۱۰۰ فوت (بیش از ۳۳۵ متر) طول، در واقع یک نیروگاه هسته ای شناور، یک تانکر سوخت رسان، یک زرادخانه پر از بمب و موشک و یک پایگاه هوایی است که در لایه های روی هم قرار گرفته مانند لایه های یک کیک ساخته شده است. همچنین این ناوها توسط ناوشکن ها و رزمناوهایی حفاظت می شود که آن را از هدف قرار گرفتن توسط موشک ها، جنگنده ها و اژدرها مصون نگه می دارند حتی اگر این امر به معنای گذشتن از جان خودشان باشد.

در طرف دیگر، ارتش چین سلاح های متفاوتی دارد که می تواند در نبرد احتمالی با ایالات متحده از آن ها برای حمله به ناوهای هواپیمابر این کشور استفاده کند. چین دارای موشک های بالستیک ضد کشتی موسوم به «قاتل ناو هواپیمابر» مانند DF-21D و DF-26 است هک توانایی حمل کلاهک های متعارف و هسته ای را دارند. علاوه بر این ها می توان به موشک های کروز ضد کشتی و اژدرهای قدرتمند این کشور اشاره کرد. بدون شک در صورت در گرفتن جنگ، چین برای نابود کردن ناوهای هواپیمابر ایالات متحده استفاده به موشک های خود تکیه خواهد کرد، استفاده از موشک های بالستیک برای آسیب وارد کردن به هواپیماهای مستقر روی عرشه و نابود کردن عرشه پرواز، جایی که جنگنده ها و بمب افکن ها پرواز و فرود خود را انجام می دهند.

به ادعای برایان کلارک، از افسران سابق نیروی دریایی ایالات متحده و کارشناس دفاعی مرکز ارزیابی استراتژیک و بودجه ای کشور، سلاح هایی مانند موشک های کروز که دقت بالایی در هدف گیری دارند، به احتمال فراوان به سمت آشیانه هواپیماها، ساختار بدنه اصلی ناو و شاید خود هواپیماها نشانه خواهند رفت. این اهداف در فاصله زیادی از سطح آب قرار داشته و آسیب دیدن جدی آن ها باعث خارج شدن ناو از میدان نبرد خواهد شد. این کارشناس نظامی می افزاید: «اگر آن ها واقعاً بخواهند یک ناو هواپیمابر را غرق کنند باید به سمت حملات اژدری بروند. دفاع در برابر اژدر بسیار سخت است و کامل نیست و به همین دلیل اژدرها می توانند بزرگ ترین تهدید نگران کننده باشند».

اما ناوهای هواپیمابر ایالات متحده طوری ساخته شده اند که در برابر این حملات مقاوم باشند. ناو هواپیمابر کلاس نیمیتز با بیش از ۱۰۰.۰۰۰ تن وزن، یکی از بزرگ ترین کشتی های جنگی است که تاکنون ساخته شده است. توانایی آن ها در مقاومت در برابر ضربات سنگین هم به سایز بزرگ آن ها بر می گردد و هم بخش بخش بودن آن. کلارک در این باره چنین اظهارنظر می کند: «در مورد ناو یو اس اس آمریکا، اندازه آن به تنهایی باعث شد که دوام قابل توجهی در برابر حملات داشته باشد». هر ناو هواپیمابر فضاهای اصلی متعددی دارد که خدمه در صورت هدف قرار گرفتن آن بخش هایی که در زیر آب قرار دارند توسط اژدر، سعی در عایق کردن آن ها و جلوگیری از ورود آب خواهند داشت. این غول ها آنقدر بزرگ هستند که برای غرق شدن باید بسیاری از این بخش های بزرگ پر از آب شود.

نوع فولادی که در این ناوها استفاده می شود نیز باعث شده که غرق کردن آن ها به کاری بسیار سخت تبدیل شود. مانول می گوید: «کف ناو و بخش های کناری آن با چندین لایه فولاد مستحکم محافظت می شود. همچنین فضاهای خالی وجود دارد که جای لازم برای انفجار گازی کلاهک گلوله شلیک شده را فراهم می سازند». برای جلوگیری از انفجار زرادخانه تسلیحاتی ناو که پر از بمب و موشک های متعدد است نیز زره های اضافی تعبیه شده است. همچنین نیروی دریایی ایالات متحده، نقل و انتقال سلاح ها و تجهیزات نظامی انفجاری در ناو را با دقت خاصی انجام داده و بیشترین و دقیق ترین تمهیدات برای محافظت از این بمب ها و موشک ها اتخاذ شده است. تمهیداتی نیز برای کاهش سطوح داغی که می توانند منبع آتش سوزی و انفجار باشند نیز اندیشیده شده است.

همچنین سیستم های اضافی و جایگزینی تعبیه شده که با استفاده از آن ها می توان صدمه به سیستم های اساسی ناو را جبران کرد و همین موضوع از بین بردن بخش های اساسی ناو مانند سیستم پیشرانه ناو را بی اثر می سازد، سیستمی که در صورت نبود سیستم های جایگزین و در صورت مورد اصابت قرار گرفتن باعث عدم تحرک ناو در درون دریا و در میدان نبرد شده و آن را به هدفی سنگین و بی تحرک برای دشمن تبدیل می کند. تا زمانی که ناو قدرت حرکت کردن داشته باشد، در شرایط بحرانی و در صورت لزوم می تواند عقب نشینی کرده و از میدان نبرد خارج شود. کلارک تصریح می کند: «اگر زمان و سلاح کافی داشته باشید می توانید یک ناو هواپیمابر را غرق کنید. اما اگر سیستم های دفاعی، خدمه هایی برای کنترل صدمات و نیروی پیشرانه داشته باشید، ناو می تواند در مقابل ضربات مقاومت کرده و پس از خارج شدن از میدان، به بازگشت فکر کند».

همچنین ناوهای هواپیمابر می توانند در صورت نشت آب به درون بدنه نیز به عملیات خود ادامه دهند. جدای از این لایه های حفاظتی قدرتمند و مستحکم، هر ناو هواپیمابر با کشتی های جنگی اسکورت می شود که تا بن دندان مسلح هستند. این کشتی های جنگی دارای سیستم های سونار و اژدرهای قدرتمندی هستند که از آن ها برای جلوگیری از نزدیک شدن قایق های تندرو و رادارگریز به ناو برای استفاده از حملات اژدری استفاده می کنند. در نبردهای گروهی نیز، این کشتی ها دارای سیستم های الکترونیکی قدرتمند و رهگیرهای حرکتی برای دفاع در برابر موشک های شلیک شده از جانب دشمن هستند. همچنین آن ها دارای سیستم های تهاجمی موثر در نبردهای نزدیک هستند که می توانند تهدیدها را حتی در لحظات آخر نابود سازند.

در این میان زیردریایی ها بزرگ ترین و مرگبارترین تهدیدات برای غرق کردن یک ناو هواپیمابر به شمار می آیند. زیردریایی های روسی، برای مثال، معمولاً به اژدرهایی ۱.۰۰۰ پوندی مجهز هستند که برای نابود کردن ناوها طراحی شده اند و در صورتی که تعداد زیادی از آن ها به طور همزمان شلیک شده و به هدف برخورد کنند، می توانند باعث غرق شدن یک ناو شوند. به همین دلیل، ارتش ایالات متحده تلاش زیادی در زمینه ساخت سیستم های ضد زیردریایی انجام داده که باعث شده ناوهای آمریکایی بتوانند خیلی سریع به این حملات پاسخ داده و زیردریایی های مهاجم را از بین ببرند.

کشتی های اسکورت از طریق شلیک اژدرهای متداول و اژدرهای راکتی، و هلی کوپترهای SH-60 نیز با اژدرها و بویه های صوتی خود می توانند زیردریایی ها را ردیابی و ساقط سازند. همچنین ایالات متحده سرمایه گذاری عظیمی در زمینه جنگ الکتورنیک انجام داده تا از هدف قرار گرفتن ناوهای هواپیمابر توسط موشک های دشمن جلوگیری نماید. کلارک در این باره چنین اظهار نظر می کند: «چین می تواند شلیک کند اما به احتمال فراوان آنقدر دقیق نخواهد بود که از فاصله ۱.۰۰۰ مایلی یک ناو هواپیمابر در  حال حرکت را مورد اصابت قرار دهد».

علاوه بر این سیستم های دفاع ضد موشکی این ناوها نیز بسیار پیشرفته و توانممند بوده و به گفته کلارک «راه های زیادی برای ساقط کردن موشک ها با استفاده از رهگیرهای حرکتی مانند SM-6، SM-2 و موشک Rolling Airframe Missile وجود دارد». جبهه هوایی را نیز نباید نادیده گرفت که می تواند تا بیش از ۶۰ فروند جنگنده را شامل شود و در کنار آن ها تعداد زیادی سیستم جمینگ، هلی کوپتر و هواپیماهای شناسایی برای هشدار زودهنگام. مانول می گوید: «ما یک بال هوایی بسیار قدرتمند داریم که می تواند صدها مایل دورتر رفته و یک فضای امن را برای پرسنل در حال وارد شدن ایجاد کند. ورود به این فضا و عبور از آن مدت زمان بسیار زیادی زمان خواهد برد».

نکته دیگر این که ناوهای هواپیمابر ایالات متحده هیچگاه تنها نیستند. مانول می گوید: «بسیار مهم است که ناو هواپیمابر را در جایی قرار داد که کمترین خطر آن را تهدید کند… در احاطه گروه های نظامی». ناوهای هواپیمابر ایالات متحده توسط کشتی های کوچکتری که به آن ها اسکورت گفته می شود احاطه شده اند. آن ها به عنوان گروه های تهاجمی وارد عملیات می شوند که شامل دستکم یک ناو هواپیمابر، یک رزمناو و یک یا دو فروند ناوشکن است که می توانند در صورت نیاز نیروی آتش بسیار قدرتمندی را بر علیه تهدیدهای دشمن به کار گیرند.

بدین ترتیب باید صدها گلوله و سلاح سنگین را به کار گرفت تا بتوان تعداد محدودی از آن ها را از این سپر دفاعی قدرتمند عبور داد اما این به معنای شکست ناپذیری یک گروه عملیات دریایی نیست. ارتش چین از توانایی عبور از این سپر دفاعی گروهی برخوردار است زیرا بر اساس نظرات کارشناسان، این گروه دریایی می تواند تا ۶۰۰ موشک شلیک شده از طرف نیروهای را رهگیری و نابود سازد که تقریباً ۷۵ درصد از موشک های پرتابی چین را تشکیل می دهند. از این رو ارتش چین باید تصمیم سختی بگیرد که در عرض چند هفته باید چه مقدار از زرادخانه تسلیحاتی خود را برای صدمه وارد کردن و نه لزوماً غرق کردن یک ناو هواپیمابر ایالات متحده به کار گیرد. در واقع ارتش چین به این سلاح ها برای اهداف و نبردهای دیگر نیاز دارد و شاید مصرف آن ها برای از بین بردن تنها یک ناو ارزشش را نداشته باشد. جدای از آن، به احتمال فراوان و در صورت در گرفتن جنگ، ایالات متحده پیش از قرار دادن ناوهای خود در تیررس این موشک ها، آن ها را با استفاده از بمب افکن ها و موشک های دوربرد خود نابود خواهد کرد.

چین برای داشتن شانس به منظور غرق کردن یک ناو هواپیمابر آمریکایی باید به آن نزدیک شود، خیلی نزدیک. چین اژدرهای قدرتمندی دارد و زیردریایی های آن ها نیز روز به روز توانمندتر می شوند. اما این که از قدرت کافی برای عبور از لایه های متعدد دفاعی یک ناو هواپیمابر آمریکایی برخوردار هستند یا خیر موضوع دیگری است و جای شک دارد. در سال ۲۰۰۶، یک زیردریایی کلاس سونگ چین توانست از لایه دفاعی گروه تهاجمی دریایی یو اس اس کیتی هاک عبور کرده و در فاصله ای در برد هدف قرار دادن ناو این گروه در دریای چین شرقی به روی آب آمد که اگر چه برخی از جزییات این ماجرا به چالش کشیده شد اما رویکرد نیروی دریایی ایالات متحده در برابر زیردریایی های چینی را تغییر داد.

نیروی دریایی ایالات متحده می تواند به سرعت حملاتی سهمگین را بر علیه زیردریایی ها انجام دهد و از آنجایی که زیردریایی ها بسیار کندتر از دیگر تجهیزات نظامی دریایی بوده و از سیستم های دفاعی کمتری برخوردارند، زیردریایی ها در صورت شناسایی شدن چاره ای جز فرار و عقب نشینی نخواهند داشت. کلارک می گوید: «وقتی که یک زیردریایی شناسایی و مکان یابی شد و شروع به شلیک کردن به آن کردید، به احتمال زیاد او فرار خواهد کرد زیرا برای در رفتن از دست این شلیک ها بسیار کند است، سیستم های دفاعی زیادی ندارد و سنسورهای لازم برای ایستادن و مبارزه کردن را ندارد».